Σε μεγαλύτερες ηλικίες, π.χ. για παιδιά άνω των 2 ετών, ο απογαλακτισμός είναι ένα ευαίσθητο ζήτημα. Το παιδί θα δυσκολευτεί να καταλάβει γιατί η μαμά δεν του προσφέρει πια τον μαστό της. Μπορεί ακόμα και να τραυματιστεί ψυχικά αν εκείνη αρχίσει να του τον αρνείται συστηματικά. Η λογική στις ηλικίες αυτές είναι «δεν προσφέρω – δεν αρνούμαι».
H μαμά που θέλει να προβεί στη διακοπή θηλασμού δεν χρειάζεται να προσφέρει τον μαστό της σε κάθε γεύμα του παιδιού. Είναι σημαντικό να αφιερώνει πολύ χρόνο στο παιδί της, να ασχολείται πολύ μαζί του. Με αυτόν τον τρόπο εκείνο δεν θα εισπράξει την διακοπή του θηλασμού σαν κάποιας μορφής τιμωρία, αλλά σαν μία φυσιολογική διαδικασία της ανάπτυξής του. Η μαμά πρέπει να μειώνει τον χρόνο θηλασμού, πολύ σταδιακά και να τον αντικαθιστά με άλλα γεύματα. Επιπλέον, είναι σημαντικό να επισημανθεί ότι σε διαδικασία απογαλακτισμού, δεν πρέπει να μπαίνει ένα παιδί το οποίο βιώνει το ίδιο διάστημα άλλες αλλαγές στην ζωή του, όπως π.χ. να κόβει την πιπίλα ή την πάνα, ή όταν το παιδί είναι άρρωστο.
Η μητέρα, δίνοντας το γάλα της στο νεογέννητο μωρό της, του δίνει μαζί και τη σκέψη της για αυτό. Και τα δύο είναι απαραίτητα για τη σωματική και ψυχονοητική του ανάπτυξη. Το βρέφος ανταποκρινόμενο σε αυτό το «δώρο» της μητέρας του, επιστρέφει με τον τρόπο του, την ικανοποίηση που αυτή του έδωσε. Ομως «παν μέτρον άριστον». Καθώς το παιδί μεγαλώνει διαφοροποιούνται οι ανάγκες του. «Ανταποκρίνομαι στις ανάγκες του παιδιού δεν σημαίνει πως κάνω ό,τι μου ζητήσει. Ο θηλασμός-πιπίλα δεν προσφέρει την ασφάλεια των ξεκάθαρων ορίων στο χάος της ψυχικής ανωριμότητας του παιδιού. Η μητέρα δεν εξυπηρετεί τις αναπτυξιακές ανάγκες του παιδιού της με το να τροφοδοτεί (για τους δικούς της λόγους) μια εικόνα του εαυτού της «πανταχού παρούσα και τα πάντα πληρούσα». Με τον παρατεταμένο θηλασμό δεν του προσφέρει πλαίσιο για να αναπτυχθεί και δεν προετοιμάζει το παιδί της να είναι ανθεκτικό.
Η εμμονή της μητέρας στο θηλασμό μπορεί να προκαλέσει προβλήματα στη διαμόρφωση της προσωπικότητας του παιδιού. Λειτουργεί εις βάρος της ψυχοσυναισθηματικής ανάπτυξης του παιδιού. Δημιουργεί καθηλώσεις επικίνδυνες για την προσωπικότητα του παιδιού στη συνέχεια της ζωής του. Η προσφορά του μητρικού στήθους σε οποιαδήποτε δυσφορία του παιδιού, το εκπαιδεύει στη συνέχεια της ζωής του, να αναζητά στη τροφή την αδιαφοροποίητη ικανοποίηση. Μιλάμε τότε για καθήλωση στο στοματικό στάδιο εξέλιξης. Η αποκλειστικότητα της σχέσης μητέρας – βρέφους δεν μπορεί να διαρκεί αιώνια. Γιατί τότε δεν αφορά την φροντίδα του παιδιού, αλλά την κάλυψη άλλων συναισθηματικών αναγκών της μητέρας που απομυζά το παιδί της, απομακρύνοντας ή περιθωριοποιώντας τον πατέρα.
Ο θηλασμός εισάγει το παιδί στη ζωή και διεγείρει τις αισθήσεις του. Το παιδί, περιμένει να ικανοποιήσει αυτή τη διέγερση μέσα από το σώμα του άλλου, δηλαδή της μητέρας. Πιο βαθιά από την ποιότητα του γάλακτος, είναι η εισαγωγή σε μια ενήλικη σεξουαλικότητα, μέσω του θηλασμού. Το παιδί και η μητέρα είναι μονάδα τους πρώτους μήνες, οταν είναι ενωμένοι σώμα με σώμα. Μετά τον πρώτο χρόνο άμεσης εξάρτησης, η σχέση αυτή διευρύνεται.
Το παιδί πρέπει να αποκολληθεί από την άμεση σχέση με τη μητέρα και να πάει προς τον δεύτερο πόλο της αγάπης, τον πατέρα. Ο μπαμπάς πρέπει να είναι εκεί για να το πάρει και η μαμά να το αποκολλήσει για να το προσφέρει. Βαίνει λοιπόν προς τον αποχωρισμό της εξατομίκευσης. Από τον 1.5 χρόνο, όταν το παιδί κατακρατά ή δίνει τα κόπρανά του, ή τα τσίσα, είναι έτοιμο για τη διακοπή του θηλασμού. Ψυχολογικά, ο θηλασμός δεν βοηθάει μετά τον πρώτο χρόνο. Το σημαντικό είναι το παιδί να έχει μια φυσιολογική εξέλιξη προς την ανεξαρτητοποίησή του.
Μαρία Παπουτσή M.Sc. Ψυχολόγος-Παιδοψυχολόγος-Ψυχοθεραπευτής
