Συχνά τα ζευγάρια που δυσκολεύονται ή αγωνίζονται στη σχέση τους, υποκύπτουν στην επιλογή να παραμένουν σιωπηλά. Μερικές φορές, είναι ένας απο τους δύο και άλλες φορές και οι δύο. Και στις δύο περιπτώσεις, μια τέτοια σιωπή – όχι μια υγιής παύση ή ένα διάλειμμα – υποδηλώνει απουσία λεκτικής και συναισθηματικής οικειότητας.
Εάν δεν είμαστε σε θέση να επικοινωνήσουμε σε συναισθηματικό επίπεδο ή μέσω της γλώσσας του σώματος, οι λέξεις είναι τα μόνα εργαλεία που έχουμε στη διάθεσή μας, πόσο μάλλον να επιλύσουμε τα προβλήματά μας.
Δεν έχει νόημα να είστε σε σχέση και να καταφεύγετε στη σιωπή. Όχι μόνο σαμποτάρει την επικοινωνία της σχέσης αλλά επίσης καταπνίγει την ανάγκη της έκφρασής σας. Όταν μπορείτε να εκφράσετε αυτό που αισθάνεστε – τη στιγμή που το βιώνετε – υπάρχει μικρότερη πιθανότητα να ενεργήσετε με αυτό το συναίσθημα. Περαιτέρω, η αδυναμία έκφρασης και η καταστολή των συναισθημάτων σας, με την πάροδο του χρόνου, θα οδηγήσει σε ουσιαστική δυσαρέσκεια, με την αντίστοιχη συμπεριφορά που θα μπορούσαμε να περιμένουμε.
Η σιωπή ελέγχει. Όταν σκεφτόμαστε χειριστικούς ανθρώπους, συνήθως έχουμε στο μυαλό μας εικόνες από δυναμικά ή επιθετικά άτομα. Μπορούν, στην πραγματικότητα, να εκφοβίζουν και να ελέγχουν τους άλλους. Ωστόσο, γνωρίζουμε ακριβώς τι αντιμετωπίζουμε. Δεν υπάρχουν εκπλήξεις. Υπάρχει όμως ένας πολύ πιο ύπουλος τύπος ελέγχου, ο οποίος βασίζεται στη σιωπή. Όταν δεν μοιραζόμαστε τις σκέψεις μας μεταξύ μας, το κάνουμε συχνά για να ελέγξουμε τις αντιδράσεις και τη συμπεριφορά του άλλου. Αν οι άλλοι δεν ξέρουν τι σχεδιάζουμε, τότε δεν μπορούν να ανταποκριθούν αναλόγως. Κατά καιρούς, οι άνθρωποι που τείνουν να ευχαριστούν τους άλλους, πέφτουν θύματα αυτού του τεχνάσματος.
Όταν καταφεύγουμε στη σιωπή, δημιουργούμε έναν εσωτερικό μονόλογο, που συνήθως περιλαμβάνει το πώς θα ανταποκριθούν οι άλλοι εάν μοιραστούμε τις σκέψεις μας μαζί τους. Με άλλα λόγια, παίζουμε ένα ολόκληρο σενάριο στο οποίο ο ρόλος τους είναι προκαθορισμένος. Με αυτόν τον τρόπο, είμαστε κλειδωμένοι σε μια κατάσταση στασιμότητας και οι δίαυλοι επικοινωνίας έχουν ελάχιστες πιθανότητες να εξελιχθούν.
Σε άλλες περιπτώσεις, η σιωπή χρησιμοποιείται για να τιμωρήσει. Γίνεται μέσο οργής, εμποδίζοντας την ευκαιρία για επίλυση των προβλημάτων.
Μαρία Παπουτσή
M.Sc. Ψυχολογός-Παιδοψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια
