Όταν είμαστε παιδιά, στα μάτια μας, οι γονείς μας δεν μπορούν να κάνουν κανένα λάθος. Είναι ολόκληρος ο κόσμος μας και ζούμε μόνο για να τους ευχαριστήσουμε. Καθώς μεγαλώνουμε, αυτή η σχέση αλλάζει και ο ρόλος των γονέων στη ζωή μας αλλάζει επίσης. Στις περισσότερες περιπτώσεις, αυτό είναι κάτι υγιές. Ωστόσο, σε ορισμένες περιπτώσεις, η σχέση όχι μόνο δεν αλλάζει, αλλά γίνεται σταδιακά όλο και πιο μη υγιής. Οι γονείς δεν επιθυμούν να αφήσουν τα παιδιά τους να ενηλικιωθούν.
Για να το πετύχουν αυτό, μπορεί να συμπεριφέρονται διαρκώς σαν να είναι τα θύματα, να απορρίψουν μια νύφη ή έναν γαμπρό, να κατηγορήσουν τα παιδιά τους για πράγματα που πάνε στραβά στη ζωή τους ή να θέσουν όρους για την αγάπη που τους δίνουν. Εάν κάποιες από αυτές τις καταστάσεις σας φαίνεται γνώριμη, τότε μπορεί να είστε θύμα της συναισθηματικής τους χειραγώγησης.
Ο συναισθηματικός χειρισμός από τους γονείς μπορεί να οδηγήσει σε καταστροφικές συνέπειες για τα παιδιά, δηλαδή σε χαμηλή αυτοεκτίμηση, θυμό, δυσαρέσκεια και ντροπή. Κατά ειρωνικό τρόπο, η ντροπή και η ενοχή είναι οι πρωταρχικές τακτικές των γονέων που χειραγωγούν τα παιδιά τους.
Για να κατανοήσουμε πλήρως αυτούς τους γονείς, είναι σημαντικό να κάνουμε τη διάκριση μεταξύ «χειραγώγησης» και «πειθούς». Η χειραγώγηση είναι η ανάγκη κάποιου να ικανοποιηθεί, με οποιοδήποτε κόστος, χωρίς να ληφθούν υπόψη οι συνέπειες ή οι επιπτώσεις σε άλλους. Η πειθώ, από την άλλη πλευρά, είναι περισσότερο επιθυμία να συμμορφωθεί το άλλο άτομο με τις επιθυμίες του. Μερικές τακτικές που χρησιμοποιούνται στη χειραγώγηση ή στην πειθώ μπορεί να είναι παρόμοιες.
Τί μπορεί να κάνει ένας άνθρωπος που νιώθει ότι χειραγωγείται απο κάποιον γονέα;
Προσδιορίστε την πρόθεση
Όταν ένας γονέας μας απογοητεύει, μπορεί να είναι πολύ εύκολο να υποθέσουμε ότι πρόκειται για συναισθηματικό χειρισμό. Και αυτό μπορεί να είναι, αλλά είναι σημαντικό να ασκήσετε ενσυναίσθηση, να κάνετε λίγο πίσω και να αξιολογήσετε ολόκληρη την κατάσταση. Προσδιορίστε την κατάσταση κοιτάζοντας ολόκληρη την εικόνα, όχι μόνο τις λέξεις που λέγονται ή την άμεση αλληλεπίδραση. Ποιό είναι το παρασκήνιο της σχέσης; Τα όρια είναι συνήθως σεβαστά ή όχι; Η απάντηση σε αυτές τις ερωτήσεις μπορεί να βοηθήσει στην δημιουργία ενσυναίσθησης για τους γονείς και να μας προφυλάξει απο μια εσφαλμένη ερμηνεία.
Καθιέρωση ορίων
Οι χειριστικοί γονείς θα ωθήσουν το παιδί τους στα άκρα για να πετύχουν αυτό που επιθυμούν. Για να το αποτρέψετε αυτό, βάλτε σταθερά όρια και διατηρήστε τα. Βεβαιωθείτε ότι έχετε συμφωνήσει με αυτά τα όρια μέσα σας και ότι παραμένετε συνεπής σε αυτά.
Κάντε ερωτήσεις
Ένας έλεγχος γεγονότων είναι απαραίτητος όταν πρόκειται για γονείς που τους αρέσει να χρησιμοποιούν την ενοχή και την ντροπή ως κινητήρια εργαλεία για τα παιδιά τους. Εάν ένας γονέας υποβάλλει κάποιο είδος εντολών, κάντε ερωτήσεις. Είναι κάτι που μπορεί να περιμένει; Ποιες είναι οι περιστάσεις; Μην φοβάστε να κάνετε ερωτήσεις και να είστε λίγο δύσπιστοι.
Ακούστε το σώμα σας
Η συναισθηματική χειραγώγηση μπορεί να εξαντλήσει και να επιβαρύνει το άτομο, ειδικά μετά από χρόνια. Ακόμα κι αν δεν το συνειδητοποιείτε, η συμπεριφορά ενός γονέα και το συνοδευτικό άγχος του μπορούν να σας επηρεάσουν. Να προσέχετε πώς αντιδρά το σώμα σας όταν αντιμετωπίζετε έναν δύσκολο γονέα. Θα μπορούσε να σας στέλνει σημαντικά σήματα. Εάν παρατηρήσετε ότι αισθάνεστε εξαντλημένοι, ή αισθάνεστε άσχημα για τον εαυτό σας μετά την αλληλεπίδραση με αυτόν τον γονέα, τότε μπορεί να συμβαίνει κάτι τοξικό ή χειριστικό στη σχέση.
Αναζητήστε βοήθεια
Έχοντας ένα μέλος της οικογένειας να σας στηρίζει μπορεί να κάνει μεγάλη διαφορά όταν παλεύετε να αντιμετωπίσετε τις απαιτήσεις ενός γονέα. Είτε είναι σύζυγος, αδελφός ή άλλος συγγενής, είναι σημαντικό να έχετε κάποιον στον οποίο μπορείτε να απευθυνθείτε όταν τα πράγματα γίνονται δύσκολα.
Πάρτε χαρτί και μολύβι
Όταν βρίσκεστε στη μέση μιας συναισθηματικής χειραγώγησης, τα συναισθήματα μπορούν να μπερδευτούν και να είναι σχεδόν αδύνατο να τα επεξεργαστείτε. Όταν βρείτε λίγο χρόνο, πάρτε ένα χαρτί και γράψτε τα πάντα για το πώς αισθάνεστε. Γράψτε για αυτά που παρατηρήσατε, το πώς αισθανθήκατε και για τη συνολική επίδραση της συμπεριφοράς αυτού του ατόμου πάνω σας. Είναι σημαντικό να χρησιμοποιήσετε αυτή την καταγραφή ως ευκαιρία να κάνετε κάποιες δύσκολες ερωτήσεις στον εαυτό σας. Για παράδειγμα, «Τι αντίκτυπο έχει αυτό το μέλος της οικογένειας στη σχέση μου μαζί του;».
Μαρία Παπουτσή
M.Sc. Ψυχολογός-Παιδοψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια
